Z ogromnym smutkiem i bólem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Łukasza Gajdzisa – aktora teatralnego i filmowego, reżysera, tłumacza, byłego dyrektora Teatru Polskiego w Bydgoszczy, a przede wszystkim naszego kolegi.
Łukasz Gajdzis swoją współpracę z TPB rozpoczął w 2007 roku jako aktor, tworząc rolę Poety w spektaklu „Tymon Ateńczyk” w reżyserii Macieja Prusa. Wśród jego kolejnych kreacji znalazły się role w „Kajtusiu Czarodzieju” w reżyserii Łukasza Kosa czy „Sprawie Dantona” w reżyserii Pawła Łysaka. W tym samym roku zadebiutował jako reżyser na deskach TPB, tworząc kultową „Pchłę Szachrajkę” Jana Brzechwy, która do dziś jest wystawiana na naszej scenie. Wśród spektakli, które wyreżyserował znalazły się także takie przedstawienia jak „We are the champions. Piosenki sportowe”, „Brzechwa 2. Szelmostwa Lisa Witalisa” czy „Klub kawalerów”. Część z nich doczekała się rekordowej ilości wystawień i na długo zapadła w pamięć bydgoskiej publiczności.
W latach 2013-2016 związany był z Teatrem Fredry w Gnieźnie, gdzie pełnił funkcję kierownika artystycznego i zastępcy dyrektora. Do Bydgoszczy powrócił we wrześniu 2017 roku, obejmując stanowisko dyrektora Teatru Polskiego w Bydgoszczy.
W ciągu trzech lat z zespołem TPB i wieloma uznanymi twórczyniami i twórcami przygotował 17 premier oraz współtworzył trzy edycje Festiwalu Prapremier. W tym czasie wyreżyserował dwa spektakle – „Kopciuszka” Joëla Pommerata oraz „Amadeusza” Petera Shaffera, którym pożegnał się z bydgoską publicznością w 2020 roku.
Za czasów jego dyrekcji Teatr Polski w Bydgoszczy stał się koproducentem spektaklu „My, Europa, Uczta narodów” w reżyserii Rolanda Auzet, który miał swoją premierę w 2019 roku na Festiwalu Teatralnym w Awinionie, jednym z najbardziej prestiżowych wydarzeń teatralnych na świecie. W ramach działań międzynarodowych powstał także spektakl „Wycinanki. List z morza” w reżyserii Yojiro Ichikawy, który został zaprezentowany w New National Theatre Tokyo. Jako dyrektor stworzył wytyczne i nadzorował powstawanie projektu przebudowy TPB, który obecnie jest realizowany.
Wobec tragedii śmierci trudno znaleźć słowa, które są w stanie opisać nasz ból. To druzgocąca strata dla nas, widzów i całego środowiska artystycznego. Nie jesteśmy w stanie pogodzić się z faktem, że życie wspaniałego człowieka i artysty zostało przerwane tak wcześnie. Wierzymy jednak, że wkład, jaki wniósł Łukasz Gajdzis w budowanie bydgoskiej sceny i jej zespołu, będzie trwał w nas, i w naszym Teatrze.
W tych trudnych dniach nasze myśli kierujemy ku rodzinie i bliskim Zmarłego, którym pragniemy złożyć najszczersze kondolencje i wyrazy wsparcia.
21 marca (wtorek) o godz.18.00 na Małej Scenie TPB odbędzie się pokaz spektaklu „Korowód w tęsknocie. Opór” Teatru Ruchu Umownie Ewidentnego „TRUE”. Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie JUVENKRACJA.
Osoby z niepelnosprawnością i ich opiekunowie nie płacą za bilet.
O teatrze:
Teatr Ruchu Umownie Ewidentnego „TRUE” – Polski Teatr Tańca Tancerzy z niepełnosprawnościami / Laboratorium Idiomów i Idiochoreografii ze sceną w Szczecinie. TRUE pełni rolę pedagogicznego praxis, twórczości artystycznej i naukowo-badawczej nad swoistą kulturą taneczną. To pierwszy w Polsce zespół złożony wyłącznie z tancerzy z niepełnosprawnościami. W pracy artystycznej nie chodzi jednak o niepełnosprawność lecz o sztukę. Dzięki rozpoznawalnym „Korowodom” TRUE stał się równocześnie laboratorium społecznym. W spektaklach angażujących widza-uczestnika walczy o przełamywanie barier w obszarze postrzegania niepełnosprawności jako inhibitora działań twórczych i (samo)marginalizacji rozwoju artystycznego tancerzy z niepełnosprawnościami. TRUE założył Jerzy Norbert Grzegorek – doktor nauk społecznych w dziedzinie pedagogiki, tancerz, choreograf i choreolog, stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie taniec. W 2014 roku zrealizował z TRUE pierwszy spektakl zatytułowany „Korowód w Fado” z zespołem tancerzy niewidomych. Kolejny, wystawiony po siedmiu latach przerwy to „Korowód w Bluesie. Mandala” z zespołem tancerzy z różnymi niepełnosprawnościami z premierą w 2021 roku. 2022 to rok spektaklu „Korowód w Tęsknocie. Opór”.
O spektaklu „Korowód w Tęsknocie. Opór”:
Najnowszy Korowód TRUE jest o nas, o każdym z osobna i razem wziętych, o naszych tęsknotach i stawianym oporze. Tęsknimy przecież za czymś, za kimś, do kogoś, do czegoś. Stawiamy opór czemuś, komuś. W narracji zarówno tęsknota jak i opór staje się wielowymiarowy i wielopoziomowy poprzez bezpośredni udział widza i lustro tęsknoty-oporu. Widz jest równocześnie mieszkańcem miasteczka. Zna doskonale każdego z partyzantów. Korowód ze swoistym utworem przewodnim Bella Ciao zrodził się w styczniu 2022 roku. Reżyser nie spodziewał się tego co stanie się w miesiąc później. Wszyscy obecni (zarówno widzowie jak i tancerze) w spektaklu stają się uczestniczącymi aktorami w aktualnych wydarzeniach.
Akcja rozpoczyna się powrotem partyzantów z lasu do swojego miasteczka. Mieszkańcy (widzowie) witają swoich bliskich rzucając im kwiaty. Początek narracji jest równocześnie końcem opowieści a koniec staje się początkiem. Akcja przenosi wszystkich do lasu. Partyzanci trwają tam w oczekiwaniu na konieczność zdarzeń nawiązując do scen z życia. Owe retrospekcje przeradzają się w narracje ciała i umysłu w kolejnych choreoidiomatach z udziałem animowanej przez widzów i tancerzy intencyjnej i barwnej scenografii. Każdy z nas, tak jak i partyzanci tęskni za czymś, za kimś, do kogoś, do czegoś. Każdy z nas stawia opór: czemuś, komuś. Korowód domykający opowieść w indywidualnych i zbiorowych narracjach jest równocześnie nowym otwarciem. Partyzanci opuszczają miasteczko idąc do lasu. Mieszkańcy żegnają ich pełni niepokoju i radości zarazem. Wydaje się, że zarówno partyzanci jak i mieszkańcy doskonale wiedzą, że Ci pierwsi raczej nie powrócą.
„Korowód w Tęsknocie. Opór” czas: 85 min. (bez przerwy).
Reżyseria, scenografia, scenariusz, choreografie: Jerzy N. Grzegorek
Tancerze/ Korowód: Carmen Siekierzycka (wózek); Alicja Czarnuszka (słabowidząca); Agnieszka Ksiąg (niewidoma); Janusz Bak (słabowidzący); Łukasz Baran (Zespół Downa); Danuta Łuszczek (słabowidząca).
Bydgoska zbiórka domowych nagrań VHS mieszkańców, mieszkanek i osób mieszkających w Bydgoszczy.
koncept i koordynacja projektu | Klaudia Hartung-Wójciak
W ramach projektu VHS/ Visual Homemade Stories (Bydgoszcz) katalogujemy oraz odzyskujemy zapomniane i porzucone nagrania domowe VHS osób mieszkających w Bydgoszczy.
To właśnie w prywatnych archiwach możemy odnaleźć najistotniejsze wizualne opowieści o rzeczywistości doby transformacji prowadzone w ramach dialektyki obrazów małych codzienności i wielkich historii. Wracając do VHS – nośnika generującego niegdyś kreatywne systemy wymiany i wspólnoty, zamierzamy prywatne nagrania uczynić znów wspólnymi. Czy domowe nagrania wideo mogą stać się przestrzenią do wytworzenia własnej opowieści? W jaki sposób pracować z potencjałem nostalgicznym obrazów transformacji?
Osoby zainteresowane przekazaniem swoich prywatnych nagrań VHS do digitalizacji i archiwizacji, proszone są o przekazanie nośników do kasy Teatru Polskiego w Bydgoszczy (od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00 oraz na godzinę przed spektaklem) lub po uprzednim kontakcie (885 60 70 90) poza godzinami powyższymi. Po procesie digitalizacji Organizator zobowiązuje się do zwrotu nośników – kaset VHS, płyt DVD i in., właścicielce/właścicielowi (do 90 dni od dnia przekazania materiału video).
Przekazane nagrania VHS zostaną zdigitalizowane i zamieszczone w wewnętrznym archiwum Teatru Polskiego w Bydgoszczy. nagrania będą materiałem wyjściowym do stworzenia autorskiej partytury scenicznej, a w przyszłości spektaklu/performansu w Teatrze Polskim w Bydgoszczy.
Przekazanie prywatnych nagrań VHS jest równoznaczne z akceptacją Regulaminu. Regulamin, oświadczenie oraz klauzula informacyjna dostępne tutaj: REGULAMIN | ZAŁĄCZNIK NR 1 – ZGŁOSZENIE UDZIAŁU | KLAUZULA INFORMACYJNA lub w kasie TBP, lub w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bydgoszczy.
Nagrania można przekazywać do dnia 19 marca 2023 roku w kasie Teatru Polskiego w Bydgoszczy.
Wszystkie osoby uczestniczące w zbiórce domowych nagrań VHS zapraszamy także do udziału w warsztatach kontekstowych z reżyserką i kuratorką projektu Klaudią Hartung-Wójciak. Spotkania będą odbywać się w trybie cotygodniowym wg podanych terminów. Uczestnicy zostaną zaproszeni do dyskusji kontekstowych wokół prywatnych nagrań oraz pracy improwizacyjnej z materiałami audiowizualnymi, prowadzonej na podstawie autorskiej partytury tekstowej VHS/ Instrukcja Obsługi Przeszłości Klaudii Hartung-Wójciak.
Liczba uczestników: 15 osób Termin: pod koniec marca (dokładny termin podamy wkrótce)
24. lutego 2023 r. – w rok od rozpoczęcia pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę – Teatr Polski w Bydgoszczy planuje drugi pokaz szkicu scenicznego „Ja, wojna i plastikowy granat”, który powstał na podstawie tekstu ukraińskiej dramatopisarki – Niny Zakhozhenko w ramach II. edycji AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy.
Teatr Polski w Bydgoszczy i Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy zapraszają do dołączenia do protestu bydgoskiego środowiska artystycznego przeciwko łamaniu fundamentalnych praw człowieka i udziału w wydarzeniu pn. “Wojna trwa”, które odbędzie się 24 lutego 2023 roku w auli VI Liceum Ogólnokształcącego im. J. J. Śniadeckich w Bydgoszczy o godz. 19.00.
Jego punktem centralnym będzie poruszający pokaz szkicu scenicznego “Ja, wojna i plastikowy granat” w reżyserii Magdy Szpecht, do którego tekst napisała pochodząca z Kijowa dramatopisarka – Nina Zakhozhenko. Dramat znalazł się wśród 5 finałowych tekstów ubiegłorocznej, II. edycji AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy.
“Ja, wojna i plastikowy granat” to zbiór 7 krótkich opowiadań pokazujących życie i śmierć ukraińskich cywilów w pierwszych miesiącach rosyjskiej inwazji. Opowiadają o krwawej zbiorowej traumie i nowej rzeczywistości, jaką zbudowała, prezentując jednocześnie nowe strategie przetrwania, nowe role płciowe, analogie historyczne i wewnętrzne kryjówki. To opowieści o wielkiej wojnie i małym człowieku, który odnajduje w sobie znacznie więcej siły i odwagi, niż się spodziewał.
Po pokazie szkicu scenicznego, odbędzie się debata podejmująca problematykę dotyczącą postaw i strategii artystycznych wobec wojny, w której wezmą udział twórcy oraz twórczynie szkicu, a także pochodząca z Kijowa reżyserka, aktorka, performerka, aktywistka LGBT+ i czynna żołnierka – Antonina Romanowa oraz jej partner – Oleksandr Zhuhan – aktor, reżyser i wykładowca dramatu, a obecnie również czynny żołnierz ukraińskiej armii. Spotkanie poprowadzi dr Katarzyna Kasia – polska filozofka, wykładowczyni akademicka, dziennikarka radiowo-telewizyjna, związana m.in. z audycją TVN24 “Szkło kontaktowe”, stała publicystka “Kultury Liberalnej”, członkini zespołu redakcyjnego “Przeglądu Filozoficzno-Literackiego oraz Team Europe, a od 2021 roku – członkini kapituły konkursu Literacka Podróż Hestii.
Wydarzeniu towarzyszyć będzie finał aukcji charytatywnej „Wojna trwa – Aukcja charytatywna na rzecz Ukrainy”, która rozpocznie się 13 lutego od godz. 12.00 na platformie Onebid (https://onebid.pl/pl/auction/-/4625). Organizatorem aukcji jest Sopocki Dom Aukcyjny oraz Bydgoskie Centrum Sztuki.
Na licytację przekazane zostały szkice ukraińskiej artystki Justyny Mohytycz, wykonane w trakcie pokazów spektaklu “Życie na wypadek wojny” Leny Laguszonkowej w reżyserii Uli Kijak, obrazy wykonane przez zespół aktorski Teatru Polskiego w Bydgoszczy podczas pokazu szkicu “Pięć pieśni Polesia” ukraińskiej dramatopisarki Ludy Tymoshenko w reżyserii Jakuba Skrzywanka oraz grafika „Wojna trwa” autorstwa polskiej artystki wizualnej i graficzki – Alicji Białej. Cały dochód z aukcji przeznaczony zostanie na wsparcie działalności kijowskiej piekarni “Good Bread” zaopatrującej w chleb i podstawową żywność walczących na froncie po stronie ukraińskiej: żołnierzy i żołnierki, a także osoby dotknięte skutkami wojny. Piekarnia “Good Bread” to projekt społeczny, aktywizujący dzisiaj ponad 70 osób m.in. z niepełnosprawnością umysłową, trisomią 21 oraz w spektrum, który od 24 lutego 2022 roku, jednocześnie wspiera policję, pacjentów szpitalnych, osoby starsze, rodziny z dziećmi, środowiska osób w ubóstwie i kryzysie ekonomicznym lub bezdomności – wszystkich, którzy pozostali w Ukrainie oraz tych walczących po stronie Ukrainy o należną jej wolność i pokój.
Podczas wydarzenia fundacja Emic, zajmująca się wsparciem uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, będzie prowadziła zbiórkę. Zebrane do puszek pieniądze posłużą na zakup leków dla osób starszych oraz tłumaczenia dokumentów medycznych Ukrainek i Ukraińców.
miejsce: VI Liceum Ogólnokształcące im. J. J. Śniadeckich, ul. Staszica 4
data i godzina: 24.02.2023 r., godz. 19.00
harmonogram wydarzenia: g. 19.00 – pokaz szkicu scenicznego g. 20.00 – debata z udziałem zaproszonych gości po debacie – finał aukcji charytatywnej
partnerzy wydarzenia: Teatr Polski w Bydgoszczy, Sopocki Dom Aukcyjny w Bydgoszczy, Fundacja Emic, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy,
patroni medialni: Radio PiK, Teraz Teatr, Bydgoski Informator Kulturalny, Teatr dla Wszystkich, e-Teatr, teatralny.pl, Express Bydgoski, Gazeta Pomorska, naszemiasto.pl
Debiut reżyserski Anity Sokołowskiej – „Komediantka” Władysława Reymonta bierze udział w IX już edycji Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”.
Zgodnie z Regulaminem w Konkursie mogą wziąć udział spektakle powstałe na podstawie tekstów, od których napisania minęło co najmniej 35 lat. Przedstawienia muszą również mieć premierę pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia 2023 roku i zostać zgłoszone do Konkursu maksymalnie 30 dni od premiery.
Idea i cele Konkursu
Najważniejszym celem Konkursu „Klasyka Żywa” jest wzmocnienie zainteresowania współczesnych twórców polskiego teatru dawną literaturą posiadającą potencjał sceniczny i mogącą stać się przedmiotem twórczej reinterpretacji i dialogu z dzisiejszymi odbiorcami. Konkurs wyrasta z przekonania, że polska literatura dramatyczna to prawdziwa skarbnica czekająca na kolejną falę odkryć, którą chcemy wzbudzić, przez zachęcanie do sięgania po teksty rzadko, lub wręcz nigdy nie wystawiane. Organizatorom Konkursu zależy na zainicjowaniu dialogu z klasyką prowadzonego z pozycji dzisiejszych, ale z uwagą wsłuchującego się w głosy brzmiące w dawnym dramacie. Klasyka żywa, to dawny tekst znajdujący oddźwięk we współczesności, rezonujący tak w twórcach, jak i w zapraszanych na przedstawienia partnerach teatralnej rozmowy. Wzbudzenie tego rezonansu nie jest łatwe, ale tym bardziej wartościowe są nakierowane na ten cel dążenia.
W latach 2014–2015 w związku z jubileuszem 250-lecia teatru publicznego w Polsce Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło i przeprowadziło pierwszą edycję Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”. Przyniósł on zauważalne zwiększenie zainteresowania klasyką teatralną i zaowocował licznymi, ważnymi i interesującymi przedstawieniami.
Doświadczenia te zostały wykorzystane w kolejnych edycjach Konkursu, które również przyniosły interesujące efekty.
Klasyka Żywa po raz dziewiąty
Podobnie jak w latach ubiegłych Klasyka Żywa pozostaje wyłącznie konkursem inscenizacji. Przystąpić do niego mogą przedstawienia tekstów powstałych przed końcem 1988 roku, przygotowane przez wszystkie typy teatrów (w tym też szkoły teatralne), których premiery odbędą się między 1 stycznia 2023 a 31 grudnia 2023 i które zagrane zostaną co najmniej 10 razy. Termin zgłoszenia to jeden miesiąc od premiery. Zachęcamy do jak najwcześniejszego zgłaszania przedstawień (możliwe jest to także przed premierą), by móc swobodnie wywiązać się z regulaminowego obowiązku 10 pokazów.
Do Konkursu nie mogą być dopuszczane parafrazy dawnych tekstów pisane przez współczesnych autorów w sposób zdecydowany zmieniające podstawowe wyznaczniki oryginału. Oczywiście tak jak w poprzednich odsłonach Konkursu, także w tej edycji wszelkie kontrowersje rozstrzygać będzie Komisja Artystyczna. W mocy pozostają również wcześniejsze ograniczenia regulaminowe dotyczące niedopuszczania do Konkursu prezentacji dramatu w formie prób czytanych i pokazów warsztatowych, a także słuchowisk, spektakli telewizyjnych oraz spektakli funkcjonujących wyłącznie w Internecie lub na nośnikach elektronicznych.
Siedmioosobowa Komisja Artystyczna wybierze najlepsze jej zdaniem przedstawienia, które zostaną zaproszone na Festiwal Opolskie Konfrontacje Teatralne / „Klasyka Żywa”, gdzie będą rywalizować o Nagrodę im. Wojciecha Bogusławskiego i inne wyróżnienia przyznawane przez Jury Festiwalu. Komisja Artystyczna przyzna też nagrodę im. Stanisława Hebanowskiego dla najciekawszego odkrycia repertuarowego.
Dział Komunikacji Teatru Polskiego w Bydgoszczy poszukuje kandydatki/ta na stanowisko Specjalistka/ta ds. Komunikacji
Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 24 lutego 2023 r.
Zakres obowiązków:
podejmowanie działań mających na celu promocję i reklamę Teatru oraz propozycji repertuarowych na terenie miasta, regionu oraz w wymiarze ogólnopolskim,
organizacja i realizacja sprzedaży biletów na wydarzenia organizowane przez Teatr Polski w Bydgoszczy,
doskonalenie form współpracy z publicznością i stałe poszerzanie kręgu nowych odbiorców/czyń działań Teatru, m.in. poprzez marketing bezpośredni w tym telemarketing, akcje informacyjne, kampanie email-marketingowe – masowe wysyłki, również personalizowane,
utrzymanie bezpośrednich i stałych kontaktów ze współpracującymi z Teatrem firmami, szkołami, stowarzyszeniami, urzędami, itp. – kolportaż aktualnego repertuaru, kontakt telefoniczny, spotkania, itp.
koordynowanie programów promocji specjalnych, zniżek i promocji oraz kuponów rabatowych dla firm prywatnych i instytucji w zakresie prowadzenia sprzedaży, współpracy z przedstawicielami ,
organizacja spotkań z przedstawicielami/kami biznesu w celu prezentowania materiałów reklamowych Teatru, repertuaru oraz sprzedaży biletów oraz pozyskiwania nowych miejsc promocji spektakli na organizację stoisk promocyjnych, umieszczania plakatów, repertuarów i materiałów promocyjnych,
tworzenie, aktualizowanie i zarządzanie bazą danych dotyczącą widzów indywidualnych i grup zorganizowanych,
umiejętność obsługi kasy fiskalnej oraz programu sprzedaży biletów, w celu zastąpienia kasjera/ki biletowego/ej,
Nasze wymagania:
wykształcenie wyższe,
doświadczenie na podobnym stanowisku,
prawo jazdy typu B,
zainteresowanie sferą kultury i sztuki (w szczególności Teatrem),
mile widziana umiejętność obsługi systemu biletowego Eurobilet oraz Comarch Optima,
znajomość języka angielskiego w stopniu umożliwiającym swobodną komunikację,
posługiwanie się nienaganną polszczyzną,
Oferujemy:
stabilne warunki zatrudnienia w Teatrze z wieloletnią tradycją (zatrudnienie w ramach umowy o pracę),
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,
wsparcie merytoryczne doświadczonych pracowników,
miłą atmosferę pracy w twórczym środowisku,
dogodną lokalizację w centrum Bydgoszczy,
Zainteresowane osoby prosimy o przesyłanie CV drogą mailową na adres: rekrutacja@teatrpolski.pl z dopiskiem Specjalista ds. Komunikacji.
Uprzejmie informujemy, że skontaktujemy się wyłącznie z wybranymi kandydatkami/kandydatami.
Dziadek Dred miał szczęście, że trafił na dobrego kierowcę. Dred wyszedł z rowu na drogę i upadł przed nadjeżdżającym autem. Kierowca zabrał go do auta i odwiózł do Rytlowa. Po pierwszy badaniach okazało się, że jest to piesek „starszy od węgla” i że jest niestety w koszmarnym stanie. Chory, słaby, cały oblepiony płotem, praktycznie zjadany przez pchły. Nie był też w stanie sam utrzymać się na nogach. Po wyczyszczeniu i skróceniu futra okazało się, że psiak ma nowotwór.
Piesek, który otrzymał imię Dziadek Dred, po kilku dniach zaczął znów chodzić i był gotowy na pierwsze eksploracje. Odczekaliśmy aż jego ogólny stan się poprawi, a następnie lekarz przeprowadził zabiegi usunięcia zmian. Na szczęście wszystko się udało i Dziadek czuje się lepiej. Ma duży kojec, budę wyłożoną słomą, koleżankę owczarkę, codziennie chodzi na spacery i dostaje dobre jedzenie. Bardzo dużo śpi. Przypuszczamy, że to najszczęśliwszy czas w jego życiu i być może pierwszy raz, kiedy czuje się bezpiecznie. Szukamy mu dobrego domu, w którym zazna w końcu miłości i prawdziwego ciepła.
Jak adoptować?
Pytania na temat adopcji należy kierować na: adopcje@psypanimagdy.pl; informacje można też uzyskać telefonicznie: +48 535 815 820. Bieżące informacje na temat schroniska i jego podopiecznych znajdują się na: www.psypanimagdy.pl i na profilu Przytuliska na Facebooku: Bezdomniaki z Rytlowa.
„Psi kalendarz literacki. Bezdomniaki z Rytlowa 2023”
„Psi kalendarz literacki. Bezdomniaki z Rytlowa” wydawany jest od 2020 roku z inicjatywy grupy przyjaciół rytlowskiego przytuliska. Kalendarz wydawany jest przy wsparciu Fundacji Miasto Literatury a w jego tworzenie angażują się poetki i poeci, którzy udostępniają swoje wiersze.
Celem „Psiego kalendarza literackiego” jest wsparcie podopiecznych Przytuliska dla Bezdomnych Zwierząt „Psy Pani Magdy” w Rytlowie (Świętokrzyskie);
chociaż prowadząca Przytulisko w Rytlowie Magda Stojek może pochwalić się dużą ilością szczęśliwych adopcji, to pod jej opieką przebywa wielu psich seniorów a także wiele psów schorowanych i straumatyzowanych, które mają stosunkowo nieduże szanse na znalezienie domu.
To z myślą o tych właśnie psach zainicjowaliśmy „Psi kalendarz literacki”. W latach 2020-22 wpływy ze sprzedaży kalendarza przekazane na rzecz rytlowskiego Przytuliska wyniosły ok. 150.000 zł. Wszystkie zebrane ze sprzedaży kalendarza środki przeznaczane są na rozbudowę rytlowskiego przytuliska, poprawę warunków bytowania psich seniorów a także na leczenie podopiecznych Przytuliska. Wszystkie osoby zaangażowane w powstawanie kalendarza swoja pracę wykonują bezpłatnie.
W latach 2020-22 w „Psim kalendarzu literackim” pojawiły się portrety ponad 40 psów, spośród których zdecydowana większość znalazła domy. Kalendarz to nie tylko sposób na pozyskanie środków na działanie Przytuliska, ale przede wszystkim skuteczne narzędzie szukania domów dla jego podopiecznych. W latach 2020-22 w „Psim kalendarzu literackim” opublikowaliśmy 36 wierszy polskich poetek i poetów. Wśród poetek i poetów, którzy postanowili wesprzeć naszą akcję znaleźli się m.in. Wojciech Bonowicz, Marta Eloy Cichocka, Krystyna Dąbrowska, Tomasz Goslar, Ryszard Krynicki, Bronisław Maj, Jarosław Mikołajewski, Leonard Neuger, Joanna Oparek, Alicja Rose, Michał Rusinek, Krzysztof Siwczyk, Justyna Bargielska, Sebastian Brejnak, Jerzy Jarniewicz, Jakub Kornhauser, Małgorzata Lebda, Ewa Lipska, Edward Pasewicz, Marta Podgórnik, Jacek Podsiadło, Tomasz Różycki, Ilona Witkowska, Urszula Zajączkowska, Olga Tokarczuk, Miłosz Biedrzycki, Genowefa Jakubowska-Fijałkowska, Marcin Sendecki, Elżbieta Tabakowska, Nina Manel, Małgorzata Oczak, Maciej Melecki, Agnieszka Wolny-Hamkało, Arkadiusz Kremza, Adam Pluszka, Krzysztof Czyżewski, Marcin Baran.
„Psi kalendarz literacki. Bezdomniaki z Rytlowa 2023” to 17 psich bohaterów sportretowanych przez Marcina Olivę Soto. Ada, Bawarka, Cheops, Ćwiartek, Dora, Dred, Gres, Hetman, Juka, Karczoch, Kira, Kleszcz, Maniek, Negra, Piega, Plastuś, Przymiar – wszystkie psy z kalendarza szukają domów. „Psi kalendarz literacki. Bezdomniaki z Rytlowa 2023” to 12 wierszy polskich poetek i poetów. Wśród autorek i autorów znajdują się: Magdalena Bielska, Grzegorz Kasdepke, Julian Kornhauser, Marcin Orliński, Joanna Roszak, Barbara Sadurska, Andrzej Sosnowski, Dariusz Sośnicki, Dorota Szatters, Adam Wajrak. „Psi kalendarz literacki. Bezdomniaki z Rytlowa 2023” to również jedenaście partnerskich teatrów, które wspierają naszą akcję na rzecz Przytuliska w Rytlowie, włączając się również w działania proadopcyjne. Wśród partnerskich teatrów znajdują się: Gdański Teatr Szekspirowski, Narodowy Stary Teatr w Krakowie, Nowy Teatr w Warszawie, Teatr Capitol we Wrocławiu, Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie, Teatr Polski w Bydgoszczy, Teatr Nowy w Łodzi, Teatr Powszechny w Warszawie, TR Warszawa. W siedzibach w/w teatrów kalendarze będą dostępne w drugiej połowie stycznia.
Jaka jest cena kalendarza?
Cena kalendarza to 39,99 zł
W jaki sposób można zamówić „Psi kalendarz literacki”?
Kalendarz można zamówić online. Wystarczy wpłacić 39,99 zł na konto:
Schronisko Rytlów, 25 1090 1665 0000 0001 5238 0168, z dopiskiem: „Darowizna dla Bezdomniaków z Rytlowa”, a następnie wysłać na psikalendarzliteracki@gmail.com potwierdzenie dokonanego przelewu wraz z adresem, na który kalendarz powinien zostać wysłany. Wysyłka kalendarzy rozpocznie się w drugiej połowie stycznia.
Czy „Psi kalendarz literacki” dostępny jest stacjonarnie?
Kalendarze dostępne są stacjonarnie w Bydgoszczy, Gdańsku, Gnieźnie, Krakowie, Łodzi, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu, w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, Nowym Teatrze w Warszawie, Teatrze Capitol we Wrocławiu, Teatrze im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie, Teatrze im. W. Horzycy w Toruniu, Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie, Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Teatrze Nowym w Łodzi, Teatrze Powszechnym w Warszawie, TR Warszawa.
W w/w instytucjach można pobrać kalendarz a następnie dokonać wpłaty 39,99 zł na konto: Schronisko Rytlów, 25 1090 1665 0000 0001 5238 0168, z dopiskiem: „Darowizna dla Bezdomniaków z Rytlowa”.
W TPB Kalendarze dostępne są w kasie Teatru (wejście od Parku Kochanowskiego, od ul. 20 stycznia 1920 r.)
Gdzie mogę uzyskać informację na temat psów z kalendarza / adopcji / Przytuliska w Rytlowie?
Pytania na temat adopcji należy kierować na: adopcje@psypanimagdy.pl; informacje można też uzyskać telefonicznie: +48 535 815 820. Bieżące informacje na temat schroniska i jego podopiecznych znajdują się na: www.psypanimagdy.pl i na profilu Przytuliska na Facebooku: Bezdomniaki z Rytlowa.
Teatr Polski w Bydgoszczy otwiera nabór do trzeciej edycji międzynarodowego konkursu dla dramatopisarzy i dramatopisarek. Teksty można przesyłać do 16. kwietnia. Finał konkursu odbędzie się w październiku podczas XXII edycji Festiwalu Prapremier. Na zwycięzcę AURORY 2023 czeka nagroda wysokości 50 tys. złotych!
AURORA. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy przyznawana jest od 2021 roku ze wybitny dramat współczesny. Konkurs kierowany jest do dramatopisarzy dramatopisarek z krajów Centralnej i Wschodniej Europy, Bałkanów, Kaukazu i Azji Centralnej. Celem organizatorów jest wspieranie twórczości, poszukiwanie nowego języka teatralnego i wyłonienie najciekawszych tekstów, które podejmują̨ tematy istotne dla współczesności, zmuszają̨ do refleksji, pogłębiają̨ wiedzę o świecie innych kultur.
„Od początku naszej dyrekcji w Teatrze Polskim w Bydgoszczy wiedzieliśmy, że to na wschodzie będziemy poszukiwać inspiracji. Kraje AURORY to obszar, na którym w sposób bardzo wyraźny i wielopłaszczyznowy dokonuje się proces dekolonizacji, zmiany perspektyw, wektorów i sposobów postrzegania. Próbujemy spojrzeć na naszą współczesność z perspektywy regionu, aby lepiej zrozumieć źródła i mechanizmy kryzysów, z którymi mamy do czynienia. AURORA daje nam wyjątkową możliwość wglądu nie tylko w nowe estetyki teatralne, ale przede wszystkim z inne tematy i perspektywy prezentowane przez autorów i autorki. Po inwazji Rosji na Ukrainę, to właśnie Polska staje się swojego rodzaju kulturalnym centrum, jest miejscem spotkań artystów i artystek ze wschodu i zachodu, znów – po wielu latach monolitu, stajemy się kulturowym, międzynarodowym tyglem. To bardzo ciekawy i twórczy moment.” – mówi Julia Holewińska, zastępczyni dyrektora ds. programowych Teatru Polskiego w Bydgoszczy.
W tym roku konkurs kierowany jest do autorów i autorek z następujących krajów: Polska, Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia, Gruzja, Armenia, Węgry, Czechy, Słowacja, Albania, Chorwacja, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Mołdawia, Rumunia, Macedonia, Słowenia, Bułgaria, Czarnogóra, Kosowo, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan, Azerbejdżan, Turkmenistan. W związku z trwającą wojną, tak jak w ubiegłym roku, organizatorzy utrzymali formalne wykluczenie z konkursu autorów reprezentujących Rosję.
„Powołując AURORĘ chcieliśmy przede wszystkim stworzyć platformę wymiany artystycznej, dzięki której możliwa będzie promocja współczesnej dramaturgii i jej twórców. Konkurs, który organizujemy w ramach Festiwalu Prapremier, bodaj najważniejszej imprezy teatralnej w regionie, miał mieć wymiar przede wszystkim artystyczny. Rzeczywistość, w której funkcjonujemy od 24. lutego sprawiła, że AURORA zyskała dodatkowy aspekt – ludzki. Ogromnie cieszy nas, że możemy towarzyszyć finalistkom i finalistom poprzednich edycji w ich rozwoju, być świadkami tego, jak ich twórczość zyskuje coraz większe uznanie na całym świecie.” – mówi Wojciech Faruga, dyrektor Teatru Polskiego w Bydgoszczy i dyrektor artystyczny Festiwalu Prapremier.
W poprzednich edycjach konkursu nagroda AURORA trafiła do białoruskiego autora i reżysera Mikity Ilynchyka (2021) oraz do rumuńskiej dramatopisarki Elise Wilk (2022). Laureat pierwszej edycji w ubiegłym roku wrócił do Bydgoszczy, by wspólnie z zespołem Teatru Polskiego przygotować swój najnowszy spektakl „F***ing in Brussels”. Finałowy tekst Mikity “Dark room” w formie czytanie był zaprezentowany podczas festiwalu Boska komedia w Krakowie w 2021 roku, w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w 2022 roku oraz w Akademii Teatralnej w Monachium. Obecnie pracuje nad dramaturgią do opery „Maria de Buenos Aires“, którą w Teatrze Wielkim w Warszawie wyreżyseruje Wojciech Faruga. Wkrótce odbędzie się także premiera „Trylogii z Donbasu” Leny Laguszonkowej, finalistki z 2021 roku (premiera planowana jest w TR Warszawa w kwietniu 2023). W ubiegłym roku Laguszonkowa odebrała European Drama Award – najważniejszą nagrodę przyznawaną dla Europejskiego Młodego Dramaturga, a jej finałowy tekst „Matka Gorkiego“ był wystawiony na scenie Schauspiel Stuttgart. Czytania jej konkursowego tekstu odbyły się również w Gdańsku, Katowicach i Krakowie.
EDYCJA 2023
Utwory do konkursu można przesyłać w jednym z czterech języków: angielskim, polskim, rosyjskim lub ukraińskim. W pierwszym etapie Jury wybierze pięć tekstów finałowych, które zostaną zaprezentowane w formie szkiców scenicznych podczas Festiwalu Prapremier w październiku 2023 roku. W finale Kapituła wybierze zwycięski tekst i przyzna AURORĘ. Nagrodę Dramaturgiczną Miasta Bydgoszczy w wysokości 50 tys. zł.
Nabór tekstów trwa do 16 kwietnia. Utwory wraz ze zgłoszeniem należy przesłać na adres aurora@teatrpolski.pl do godziny 23.59 czasu polskiego.
Regulamin konkursu, karta zgłoszeniowa oraz informacje w języku polskim, angielskim i rosyjskim dostępne są na stronie www.auroraaward.pl.
Un cru qui vient. Dosłownie: „świeży nabytek, surowizna”, zaś przenośnie: niezgrabna aktorka, beztalencie – objaśnia słownik Doroszewskiego jeden z najzłośliwszych w gwarze teatralnej epitetów. Etymologię tę leksykograf czerpie z Komediantki Reymonta. Ale wiadomo przecież, że Reymont nie znał żadnego obcego języka, a francuskiego najbardziej. Źle sobie zanotował lub źle mu powiedziano. Naprawdę zaś krowienta pochodzi od zwrotu [elle] croit, qui vient: „[ona] wierzy, iż wyjdzie na swoje”. Chodzi więc o naiwne dziewczę, ufne, że coś na scenie osiągnie, że zrobi wbrew wszystkiemu karierę.
Krowientą w tym drugim znaczeniu jest Janka Orłowska, bohaterka Komediantki (1896). Dziewczyna z ogromnym kapitałem entuzjazmu, z tak zwanymi warunkami scenicznymi, wykształcona. I co? Zamiast wyjść na swoje, po ledwie kwartale wypija esencję octową, ledwie uchodząc z życiem. Koniec romansu z teatrem. Co poszło nie tak?
Wymowa powieści oburzyła recenzentów. Dostojny Piotr Chmielowski wiedział: „Autor Komediantki jest przede wszystkim i głównie obserwatorem natur przedrażnionych. […] To zwrócenie uwagi wyłącznej tylko na samego siebie, to wyczuwanie i uświadamianie sobie własnych stanów duchowych w połączeniu z koniecznym i nieodwołalnym starciem się z egoizmem innych ludzi wytwarza tak dotkliwe napięcie nerwów, iż się zamienia na torturę, która jest zarazem karą dla osoby wytężającej wszystkie siły…”. A więc dobrze jej tak! Inny recenzent – aktor, reżyser i krytyk Józef Kotarbiński, entuzjasta srodze spostponowanych przez Reymonta teatrzyków ogródkowych, dołożył swoje: „Smutną dolę Janiny autor stara się wytłómaczyć jej charakterem nieugiętym a niepraktycznym, jej dumą i energią, która nie może się dopasować do miłostek i brudów zakulisowego świata. Rzeczywiście trudno żyć w tym świecie ludziom, mającym charakter jasny i brak zawias w plecach. Trudno poradzić sobie naturom prostym, ufnym w pracę i siłę talentu, nieprzywykłym do krecich robót, ani popierania karyery pobocznymi sposobikami. […] Wogóle świat komedyancki w powieści p. Reymonta wychodzi bardzo czarno, chwilami wstrętnie”. A przecież to wszystko nieprawda! – unosi się recenzent. „Życie wewnętrzne bywa niespokojne, zwłaszcza tam, gdzie dyrektorowie nie wypłacają się punktualnie, ale niemasz tam obłudy, pokątnych zabiegów, niema dusznej atmosfery, w której krzewi się zausznictwo, potajemne szycie butów zdolniejszym kolegom, niema wreszcie aktów zbiorowego lokajstwa”. Czyli tego wszystkiego, o czym właśnie mówi Komediantka.
Mówiąc krótko, recenzenci jak ognia unikali nazwania rzeczy po imieniu. Że „towarzystwo teatralne” teatrzyku ogródkowego Tivoli (by nie wspomnieć ohydnej knajpy z występami Pod Mostem) jest w powieści plugawym i nędznym piekiełkiem na ziemi, że cała Warszawa ówczesna to jedno bagno, że miłość do aktorstwa bardziej niż cokolwiek innego przypomina ostatnie stadium narkomanii.
W istocie gwałtowność pasji, jakie buzują w Komediantce, najbliższa jest nienawiści. To samo dotyczy dwóch wcześniejszych opowieści Reymonta o teatrzykach wędrownych: Franka (1891/1894) i genialnej Lili (1894): pisarz polski wzbił się tu na wyżyny zimnego okrucieństwa nowel teatralnych Czechowa. Tak jest: Komediantka należy do specjalnej kategorii dzieł powstałych dla zemsty, jak Wspólny pokój (1932) Zbigniewa Uniłowskiego, Żołnierze (1933) Adolfa Rudnickiego, Zaklęte rewiry (1936) Henryka Worcella, Gnój (2003) Wojciecha Kuczoka, Włoskie szpilki (2011) Magdy Tulli i parę jeszcze nowszych. A przede wszystkim, w skali światowej, jak Podróż do kresu nocy (1932) Louisa-Ferdinanda Céline’a, która językową furią tak przypomina Komediantkę. Reymont wyprzedził ich wszystkich! Powiadam więc: we wczesnych dziełach autor Komediantki był ni mniej, ni więcej, a Céline’em swoich czasów.
Ma się rozumieć, Reymont mścił się za swoją nieudaną karierę aktorską: blisko cztery lata tułaczki po prowincjonalnych dziurach, przymierania głodem, użerania się z kolegami i fatalnych występów (był tak krótkowzroczny, że przewracał na scenie meble, a raz zamiast w sceniczne drzwi, wszedł do szafy). Zachowała się jego notatka po klapie kiepskiej sztuki Przegrana, którą wystawił mu w 1912 roku warszawski Teatr Mały: „Nie cierpię teatrów, a już do aktorstwa mam wprost organiczną nienawiść. Taką samą awersję mam i do zamtuzów”. Był całe swe teatralne życie krowientą.
I właśnie dlatego sportretował się jako kobieta! O ile się nie mylę, Janka Orłowska jest pierwszą prawdziwą buntowniczką w literaturze polskiej. Duża rzecz! Jest zbuntowana bez powodu, z samej swej natury, zbuntowana nieświadomie i – jak się zdaje – nieświadomie jako taka opisana. Trudno przecież wymyślić dziwniejszy charakter. To ktoś, kto uważa się za kogoś lepszego, a zarazem paraliżuje go nieśmiałość, i kto lubuje się w samotności, by wybrać smrodliwą garderobę podrzędnego „przybytku Melpomeny”, kto napawa się Szekspirem i śni o olśnieniu publiki rolami w głupich farsach. Coś jak damskie wcielenie prowincjonalnego szmirusa Bruscona ze sztuki Thomasa Bernharda Komediant (1984), który powiada: „Mogłem być człowiekiem szczęśliwym, ale zostałem aktorem”. Takim, co gra w stodołach i remizach. Bohaterka Reymonta nawet taką aktorką jest tylko w marzeniach, a w świecie realnym chórzystką.
W tej sztuce Bernharda cytowany jest Goethe: „Wiele mówi się o teatrze, ale kto sam w nim nie pracował, nie ma o nim żadnego wyobrażenia”. Co do tego, w Komediantce tylko półgębkiem wspomina się WTR, ówczesne Warszawskie Teatry Rządowe (Teatr Wielki na placu Teatralnym, Rozmaitości na Krakowskim Przedmieściu, Letni w Ogrodzie Saskim, plus opera i balet). Wszystkie figury aktorskie powieści marzą, by się tam dostać, lecz żadnej się to nie uda. Mało tego: nawet mając jeszcze pieniądze, Janka ani myśli wybrać się do któregoś z tych miejsc, by zobaczyć autentyczny spektakl. Jak i sam Reymont zapewne w latach swych Lehrjare[1]. Dwukrotnie tylko, pod koniec, dziewczyna marzy na ławce przed kolumnadą Wielkiego i tam instytucja teatru jawi się jej jako Moloch, a raczej Diana Taurydzka: „Nie było litości na jej gładkim, dziewiczym czole, przerżniętym zmarszczką skupienia; na ustach miała wyraz krwiożerczej siły, a oczy były pełne jakiejś boskiej surowości i patrzyły daleko – w nieskończoność; zimne dla nędzy ludzkiej, obojętne na krzyki i śmiertelne szamotanie tych, co się rwali i chcieli ją posiąść”. Słowem – Piękna i Bestia!
Dotknięcie istoty teatru jest więc dotknięciem śmierci. Uwiedzeniem i porzuceniem, gryzącym rozczarowaniem, zetknięciem w miejsce wartości – z namiastką. Janka powtarza los heroiny Flauberta, która w nagrodę swych upajających marzeń dostała dwóch kochanków, jednego plugawszego niż drugi, i flaszeczkę arszeniku. Biedna Janka Orłowska – warszawska teatralna pani Bovary…
[1] Przekład Lat nauki Wilhelma Meistra Goethego, wraz ze sławnym teatralnym rozczarowaniem bohatera, który okazał się kiepskim aktorem, wyszedł spod pióra Piotra Chmielowskiego w 1893, akurat w latach najżarliwszych fascynacji Reymonta sceną.
Teatr Polski Bydgoszcz 